chaton zetten vervolg

Vierpoots chatons Hoofdstuk 5.

Zoals eerder aangegeven: heeft een vierpoots chaton een extra probleempje in het goed recht te kunnen zetten van de steen. Dit lossen we op door, na het inleggen van de steen, nog voor het aanknijpen van de pootjes, de steen naar elk van de vier zijden van de chaton, de steen omhoog, los in zijn zetting te schuiven. Dit kan met je nagels of met een koperen draadje, goed gedaan worden. Nu ontstaat vooraf de mogelijkheid, voor we de chaton aan knijpen of drukken, goed in te schatten of de steen aan alle zijden even recht oogt. Mocht dit niet het geval zijn, kan er nu nog probleemloos, door de steen nog even uit te nemen, aan een of meerder pootjes gefreesd worden. Door de frees verder naar boven te trekken of mogelijk een wat lagere rusting van de steen uit te frezen.

Daarom is het belangrijk om vooraf de pootjes van een chaton altijd eerst zo te stellen, in die positie waarin ze zullen staan als de steen gezet is. Waarna we de bovenkant op hoogte afvlakken. Daarna een weinig gelijkmatig uit te buigen alvorens we tot frezen kunnen overgaan.

Bijschrift toevoegen

Kleurstenen

Kleurstenen hebben meestal een wat dikkere culet zijde, dan briljant. Vooral bij een wat dikkere steen en/of een onderwaardse chaton, is het zaak dat we dan eerst rekening houden met de rusting van de steen. Dit doen we door de pootjes voor het infrezen dusdanig open te buigen, zó dat de rondist diamater tussen de kopjes van de pootjes door past. Dit passen, doen we het beste door de steen op zijn kop te draaien. Voordat we met een gelijk passende bolfrees een rusting, op diepte, in gaan frezen.

Bij de wat grotere chatons doen we dit door, met een wat kleinere bolfreesje haaks op het pootje, van onder naar boven, materiaal weg te frezen. Als de steen nu op diepte goed rust, frezen we pas met een zetfreesje, de bovenkant van de pootjes passend in. Andersom kan ook (eerst met een zetfreesje infrezen en dan pas met de bolfrees op diepte de rusting te maken) maar dan ontstaat wel het risico dat we het gefreesde pootkopje beschadigen.

blz. 9.

Willen we de steen heel laag in de chaton hebben (dit geld natuurlijk ook voor briljant) of zijn de pootjes gewoon heel erg lang, kunnen we van die lengte gebruik maken door gewoon, tot aan de bovenkant van het pootje door te frezen. Zodat we het hele pootje zo, dunner en vooral aan de bovenkant buigbaar krijgen, zodat we deze met een koperen aandrukker, gewoon over de steen heen kunnen buigen.

We kunnen dan het teveel met de punt van een dun zijkniptangetje afknippen of bij genoeg ruimte afzagen. Zorg er wel voor dat je, een tot de punt toe, heel scherp zijkniptangetje gebruikt. Wat je alleen voor dit doel gebruikt. Zodat je het pootje in een keer, helemaal door kan knippen, anders blijft het nog met de “knipbraam” aan het pootkopje hangen, en moet je het er af gaan lopen buigen. Ook vergt het wel enige ervaring in te schatten waar te knippen zodat alle pootkopjes even groot blijven. Lang genoeg in ieder geval, om nog tot een afdoende afwerking te komen.

We kunnen nu ook besluiten, en sommige klanten prefereren dit boven een bol kopje, om er met een zacht rubber slijpschijfje een spits toelopend pootkopje aan te slijpen. Mits goed uitgevoerd, geeft dit minder reden tot haken.

Smaragd of andere kwetsbare stenen:

Een goede klemming van de pootjes is een pre, zolang we de steen er maar niet mee beschadigen. Komt dit de duurzaamheid van de zetting ten goede. Anders is en geld dit voor smaragd of andere kwetsbare stenen, waarbij de minste klemming al fataal kan zijn. Om deze stenen, goed en vooral ook vast, te zetten. Moeten we de klemming verleggen naar de minst kwetsbare plekken van een steen.

Normaal klemmen we, zoals al eerder beschreven, haaks op de rondist, naar de steen toe. Voor diamant, korund en de meeste kwarts soorten is dit meestal geen probleem. Maar bij smaragd bvb. willen we het liefst voorbij een zwakke rondist, de steen inklemmen.

blz. 10

We laten hiervoor indien dit mogelijk is bij voorkeur zo’n steen rusten op de onderkast, of “baardje” (is een bruggetje tussen de pootje) indien aanwezig. Anders zullen we de pootjes aan de onderzijde van de steen zoveel mogelijk, moeten laten dragen. We zorgen er in ieder geval voor, zover mogelijk van de rondist weg te blijven. ook bij de boven klemming van het chaton-poot-kopje laten we de rondist, zover als mogelijk vrij. we zullen nu ook het pootkopje iets dieper zeg tot over de helft moeten infrezen, het gevaar van afknellen van het pootje is er nu niet, (zie blz. 5.4.) en maken we nu juist gebruik van het omhoog kunnen buigen van het pootkopje bij het aangrijpen op de steen. Wat een veiliger en een beetje verende klemming tot gevolg geeft. Zorg er dan wel voor, met de tang niet te hoog aan te knijpen. (het is hier een voordeel als we het poot kopje eerst met een hol freesje afwerken voor we de steen inleggen,

Ook het over de steen buigen van een naar boven toe doorgefreesd pootje is hier een goede optie, omdat dit heel gecontroleerd kan gaan als het pootje maar lang genoeg is, en dun genoeg gefreesd. Zodat bij het over de steen drukken, met weinig kracht het pootje zich laat buigen. Het voordeel is dat het pootje zich, hierdoor automatisch in de juiste vorm van de steen plooit met overal even veel druk. Zoals het plaatje laat zien toont het pootje veel volume, maar geeft het stippel lijntje aan tot waar we met de bolfrees een holling uitgefreesd hebben.

Een zodanig “hol” gefreesd pootje is veel sterker als dan je zou verwachten, i.v.m. het terugbuigen, wat veel zwaarder gaat als toebuigen.

Hebben we te maken met hele zware poten, in verhouding tot de steen (dit kan ook voor briljant gelden) en zijn deze lang genoeg. Kunnen we onder in de chaton, na eerst de poten gesteld te hebben. Met een zetfrees infrezen, alvorens we de chaton hierop, open buigen. Zodat we na een passende rusting gefreesd te hebben de steen kunnen inleggen. Nemen we nu met ons geslepen plattangetje elk pootje vanboven af, apart in de tang. Om deze nu heel gecontroleerd weer terug om te buigen, tot waar de pootkop de steen gaat aangrijpen. de definitieve klemming kunnen we nu verder doen als beschreven op (blz.5.4.). De lengte van de pootjes boven de steen geven hierbij nu nog het voordeel een weinig te veren. (ernstig oppassen met smaragd!, hoeft geen betoog).

blz. 11. Hoofdstuk 5.

Resumé; eenvoudig solitaire chaton zettingen